φύλλο 2 (ομάδα 3)

1η δραστηριότητα

τάξις, πόλις, πολίτης, πολιτεία: ερευνήστε τη σημασία και την ετυμολογία των λέξεων πρώτα στ’ αρχαία ελληνικά μέσα από το λεξικό της  αρχαίας ελληνικής https://myria.math.aegean.gr/lds/web/ ή https://www.tlg.uci.edu/lsj/#eid=1&context=lsj  και στη συνέχεια στα νέα ελληνικά μέσα από το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html

1.1. Καταγράψτε τα συμπεράσματά σας. Κυρίως εστιάστε στις διαφορές που εντοπίζετε.
1.2. Ποιες σημασίες δεν υπάρχουν στην αρχαία ελληνική γλώσσα; Πώς εξηγείται αυτό;
1.3. Δημιουργήστε δικές σας προτάσεις στις οποίες θα χρησιμοποιήσετε τις παραπάνω λέξεις με σημασία διαφορετική από αυτή που εμφανίζεται στην αρχαία ελληνική.
1.4. Προσέξτε τον όρο σημασιολογικό δάνειο. Διευκρινίσεις για τη σημασία του μπορείτε να βρείτε στην ερμηνεία που δίνει ο καθηγητής γλωσσολογίας στο ΑΠΘ Γ. Παπαναστασίου σε σχετική συζήτηση που φιλοξενείται στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου φιλολόγων ν. Δράμας https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxzZmRyYW1hc3xneDo1ZTBhNmFiODcyYmU2OTAx

2η δραστηριότητα

2.1. Στο λεξιλόγιο της ενότητας του σχολικού βιβλίου https://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C128/680/4512,20352/ δίνονται διευκρινίσεις για διάφορες λέξεις και φράσεις του κειμένου. Ποιες θεωρείτε ότι είναι περιττές ή ποιες άλλες θα θέλατε να διευκρινίζονται; Εξηγήστε τα κριτήριά σας.

3η δραστηριότητα

πραγματεία: εντοπίστε τη σημασία της λέξης σήμερα στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html
και εξηγήστε:
3.1. Γιατί δεν μένει αμετάφραστη στο κείμενο;
3.2. Τι σχέση έχει η σύγχρονη σημασία με το κειμενικό είδος που γράφει ο Αριστοτέλης;
3.3. Ποια συνώνυμη λέξη γνωρίζετε; Μπορείτε να βοηθηθείτε από το εννοιόλεξο της σελίδας lexigram https://www.lexigram.gr/lex/enni/#Hist0 ή από την ιστοσελίδα https://greek.abcthesaurus.com/.

4η δραστηριότητα

πολίτης – υπήκοος: συγκρίνετε τις δύο λέξεις όπως χρησιμοποιούνται σήμερα. Στη συνέχεια συγκρίνετε τις σημασίες τους όπως εμφανίζονταν στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Ποιες είναι οι διαπιστώσεις σας;

Ανατρέξτε στο λεξικό της κοινής νεοελληνικής https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html και στο λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας https://myria.math.aegean.gr/lds/web/ ή https://www.tlg.uci.edu/lsj/#eid=1&context=lsj

το φύλλο εργασίας και σε αρχείο .doc

 

φύλλο 2 (ομάδα 3) απαντήσεις

Άσκηση 1 (πολιτεία)

Κατερίνα, Αντιγόνη 2014-04-01
Η λέξη πολιτεία στο λεξικό " https://myria.math.aegean.gr/ " δίνεται με την σημασία της σχέσης του πολίτη με την πόλη-κράτος, η κατάσταση και τα πολιτικά δικαιώματα του πολίτη, καθώς επίσης και ο τρόπος του καθημερινού βίου του πολίτη σε συνδυασμό με το σύνολο των πολιτών. Σχετικά με το λεξικό της πύλης δίνονται οι εξής σημασίες : 1. το κράτος και η πολιτική, ιδίως η κυβερνητική εξουσία, 2. (λογοτ.) πόλη ή και χώρα, τόπος, 3. διοικητική υποδιαίρεση σε ορισμένα κράτη ή ομόσπονδη κρατική μονάδα σε άλλα και τέλος 4. 4. (μτφ.) ο τρόπος που ζει και συμπεριφέρεται κάποιος, η διαγωγή, το φέρσιμο. Όσον αφορά την ετυμολογία το μόνο που βρήκαμε είναι ότι η λέξη πολιτεία είναι συγγενής με τις λέξεις πόλις και πολίτης που αναλύσαμε παραπάνω!
Απάντηση

Άσκηση 1 ( πολίτης)

Κατερίνα, Αντιγόνη 2014-04-01
Στο λεξικό " https://myria.math.aegean.gr/ " μπορέσαμε να βρούμε τη σημασία της λέξης πολίτης, όπου σημαίνει τα εξής : 1. μέλος πόλεως ή πολιτείας, 2. συμπολίτης και 3. πολιούχος. Αντιθέτως, στο λεξικό της πύλης είναι 1α. ο υπήκοος ενός κράτους με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή του την ιδιότητα, β. ο κάτοικος μιας πόλης, 2. ο ιδιώτης, σε αντιδιαστολή με τις αρχές ή με αυτούς που κατέχουν δημόσιο αξίωμα, 3. αυτός που δεν είναι στρατιωτικός ή που έχει ήδη υπηρετήσει τη θητεία του. Σχετικά με την ετυμολογία της λέξης εντοπίσαμε στο ίδιο λεξικό αυτά τα στοιχεία : [μσν. Πολίτης < ελνστ. Πόλ(ις) -ίτης· Πολίτ(ης) -ισσα].
Απάντηση

Ασκηση 1 ( πόλις)

Κατερίνα, Αντιγόνη 2014-04-01
Σχετικά με την λέξη "πόλις" στο λεξικό " https://myria.math.aegean.gr/ " εντοπίζουμε και πάλι ότι δεν είναι ευδιάκριτη η σημασία της λέξης λόγω της γραμματοσειράς που χρησιμοποιεί το λεξικό αυτό, αλλά το μόνο που μπορούμε να επισημάνουμε είναι ότι δίνεται η σημασία της πατρίδας. Όσον αφορά όμως, το λεξικό της πύλης η λέξη πόλη σημαίνει τα εξής: 1. μεγάλης έκτασης οικισμός με θεσμοθετημένες λειτουργίες, που αποτελεί το διοικητικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο μιας ευρύτερης περιοχής· μεγάλη συγκέντρωση σπιτιών και δημόσιων κτιρίων, όπου ζουν πολλοί άνθρωποι σε μια διοικητική ενότητα, 2α. το σύνολο των κατοίκων μιας πόλης και 2β. η ζωή, οι κοινωνικές συνήθειες της πόλης (σε αντιδιαστολή προς την επαρχία). Η ετυμολογία της νεοελληνικής λέξης πόλη προέρχεται από την λέξη πόλις της αρχαίας. Ωστόσο, δε δίνονται περαιτέρω πληροφορίες.
Απάντηση

άσκηση 1

Κατερίνα, Αντιγόνη 2014-04-01
Όσον αφορά τη λέξη "τάξις" στο λεξικό "myria.math" δε γίνεται να διακρίνουμε τη σημασία εξαιτίας της γραφής, ενώ στο λεξικό της πύλης εντοπίζουμε πολλές και διαφορετικές ερμηνείες. Συγκεκριμένα είναι οι εξής : 1α. η τοποθέτηση των πραγμάτων στη σωστή θέση, β. (με αφηρ. ουσ.) κατάταξη σε λογική σειρά, γ. σύστημα, σωστή οργάνωση, 2. η ομαλή κατάσταση που προκύπτει από την τήρηση ορισμένων κανόνων που ρυθμίζουν τις πολιτικές ή κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων, καθώς επίσης 3. και κατηγορία ανθρώπων που βρίσκονται στην ίδια κοινωνική και οικονομική κατάσταση και που έχουν συνήθ. την ίδια νοοτροπία και τα ίδια οικονομικά συμφέροντα. Σχετικά με την ετυμολογία της λέξης :
τάξη < τάξις < τάττω
Απάντηση

Νέο σχόλιο